“ครอบครัวไม่ใช่เซฟโซน” “พ่อแม่ toxic” เราอาจได้ยินสำนวนเหล่านี้อยู่บ่อย ๆ แต่ทุกคนรู้มั้ยว่าพ่อแม่ toxic คืออะไร และสามารถส่งผลกระทบกับชีวิตคนเป็นลูกอย่างเรายังไงบ้าง?
“พ่อแม่ toxic” หรือ “พ่อแม่เป็นพิษ” หมายถึง พ่อแม่ที่มีรูปแบบพฤติกรรมการเลี้ยงดูในทางลบอย่างต่อเนื่อง จนส่งอิทธิพลต่อชีวิตของลูก เช่น พ่อแม่ที่ปล่อยปละละเลย พ่อแม่ที่เข้มงวด ปกป้องลูกจนเกินควร พ่อแม่ที่ทำร้ายลูกทั้งทางร่างกายและจิตใจ บีบบังคับลูกอย่างต่อเนื่อง ฯลฯ วันนี้ on mind way จึงขอยกตัวอย่างผลกระทบ 5 ข้อของพ่อแม่ toxic ที่มีต่อลูกๆ กัน
วันนี้ on mind way จึงขอยกตัวอย่างผลกระทบ 5 ข้อของพ่อแม่ toxic ที่มีต่อลูกๆ กัน
1. พัฒนาการด้านอารมณ์ของลูกมีปัญหา
พ่อแม่ที่ปล่อยปละละเลย ไม่ให้ความสำคัญกับอารมณ์ของลูก ทำให้ลูกไม่มีโอกาสได้พัฒนาตัวตนด้านอารมณ์ หรือไม่มีแบบอย่างด้านอารมณ์ที่ดี ลูกอาจไม่เข้าใจอารมณ์ของตนเอง ไม่เข้าใจว่าตัวเองเป็นใครหรือต้องการอะไร รวมถึงอาจไม่สามารถแสดงอารมณ์ออกมาอย่างเหมาะสมได้
2. ลูกกลายเป็น perfectionist มักวิพากษ์วิจารณ์ตนเอง
แม้บางครั้ง “การทำให้ดีที่สุด” จะฟังดูเป็นสิ่งที่ดี แต่สำหรับบางคนที่ถูกเลี้ยงดูโดยพ่อแม่ที่เข้มงวด มีความคาดหวังสูงเกินจริงและลงโทษแม้จะลูกจะทำสิ่งผิดพลาดเพียงเล็กน้อย ส่งผลให้ลูกมีความคาดหวังกับตนเองสูงเกินควรตามมา ไม่กล้าทำอะไรใหม่ ๆ เพราะกลัวการถูกวิพากษ์วิจารณ์และกลัวความผิดพลาด ล้มเหลว
3. ลูกรู้สึกไม่มีอำนาจในการกำหนดชีวิตตนเอง (sense of autonomy)
ลูกที่พ่อแม่มักเป็นผู้บงการ บังคับ หรือตัดสินใจ เรื่องต่าง ๆ ในชีวิตให้ โดยไม่มีโอกาสได้เลือกเองบ้าง เมื่อโตขึ้นจะไม่คุ้นเคยกับการต้องตัดสินใจด้วยตัวเอง และอาจทำให้ไม่มีความมั่นใจในตนเอง ไม่รู้ว่าตนเองต้องการอะไร ไม่กล้าเลือก ไม่กล้าตัดสินใจ
4. รู้สึกตนเองไม่มีค่า ขาด Self-esteem
ลูกที่มักถูกพ่อแม่ต่อว่า หรือแม้แต่ล้อเลียนให้รู้สึกไม่ดีกับตนเองอยู่บ่อยครั้ง คำพูดของพ่อแม่จะส่งผลต่อส่งภาพลักษณ์ที่เด็กมีต่อตนเอง (Self-Image) รับเอาคำพูดเหล่านั้นเข้ามาเป็นความเชื่อที่มีต่อตนเอง เมื่อมีภาพลักษณ์หรือความเชื่อทางลบต่อตนเอง ก็จะมีแนวโน้มเครียด กังวล รู้สึกกลัวอยู่บ่อยครั้ง ตลอดจนมีภาวะซึมเศร้าได้ง่าย รวมถึงเมื่อเด็กพบความไม่แน่นอนในครอบครัวบ่อย ๆ เช่น พ่อแม่มักโกหก ก็จะมีปัญหาในการเชื่อใจผู้อื่น เพราะแม้แต่ในครอบครัวก็ไม่อาจเชื่อใจได้
5. อาจมีรูปแบบความสัมพันธ์เดิม กับความสัมพันธ์อื่น ๆ ในชีวิต
เราอาจมีรูปแบบความสัมพันธ์กับคนอื่น ๆ ในชีวิต เช่น กับลูกหรือคนรักในแบบเดียวกับที่เคยมีกับพ่อแม่โดยไม่รู้ตัว เพราะเป็นสิ่งที่เราคุ้นชิน เช่น คนที่โตมากับการใช้ความรุนแรงในครอบครัว ก็อาจใช้พฤติกรรมเดียวกันกับลูกของตนเอง คนที่มีสมาชิกในครอบครัวติดเหล้า ก็อาจมีคู่ครองที่ติดเหล้าได้โดยไม่รู้ตัวว่าความสัมพันธ์เหล่านี้มีความเกี่ยวข้องกัน
🌟แต่ข่าวดีคือ รูปแบบพฤติกรรมและความสัมพันธ์เหล่านี้ เป็นสิ่งที่สามารถปรับเปลี่ยนให้มันจบที่เราได้ แม้เราไม่อาจกลับไปแก้ไขเรื่องราวในอดีตได้ แต่ในตอนนี้ที่เราเข้าใจผลกระทบจากในอดีต เราสามารถเลือกที่จะดูแลใจตัวเองในตอนนี้ได้ การทบทวน ทำความเข้าใจตนเอง รวมถึงการพูดคุยกับนักจิตวิทยา นักจิตบำบัด เป็นทางเลือกที่สามารถทำได้ในการเยียวยาและพัฒนาตัวเอง เพื่อมีชีวิต และความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นได้
on mind way ขอเป็นกำลังใจให้คนที่เป็นลูก และทุกๆคนที่เคยอยู่ในความสัมพันธ์ที่เป็นพิษ ก้าวข้ามผ่านบาดแผลทางใจนี้ได้โดยเร็ว
🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱
🔆 อยากนัดหมายเพื่อปรึกษากับนักจิตวิทยา แอดไลน์สอบถามได้ที่
Line : @onmindway / คลิกเพื่อแอดไลน์ https://lin.ee/JB46W3W
🔆 รายชื่อนักจิตวิทยาของเรา
https://onmindway.com/psychologist/
